Zengin salataların, enfes bir organik bulgur pilavının, çok sevdiğimiz kısırın, çiğ köftenin olmazsa olmazı; Türk yemek kültürünün en özel ögelerinden Organik Nar Ekşisi; mutfağımıza özgü ve çok önemli bir sos olarak sofralarımızdaki önemini her dönem koruyor.
Anadolu insanının yaratıcı dokunuşlarıyla sofralarımıza dokunan nar ekşisinden bahsederken; kültürlerin, medeniyetlerin, mitolojilerin, dinlerin, masalların, kültürel figürlerin başkahramanı olmayı başaran bereketin ve bolluğun sembolü nar meyvesinden bahsetmemek olmaz.
Bolluk, Bereket ve Lezzet Dolu Bir Yolculuk…
Nar tarih öncesi toplumlardan günümüze kadar, kırmızı sulu taneli sağlık kaynağı bir meyve olmanın yanında, dini kitaplarda, mitolojik öykülerde ve Türk halk kültüründe, özellikle de masallarda adına sıkça rastlanması yönüyle dikkat çekiyor.
Kültürümüzde ve Anadolu halk inanışlarında çocuk sahibi olma, evlenme ve düğün ritüellerinde değişik anlamlar yüklenilerek sembolleştirilen nar meyvesi birçok geleneğin de başrolünde yer alıyor. Örneğin nar taneleri ailenin zengin, çocuklarının çok olacağına inanışıyla yeni gelinlerin evlerine serpiliyor. Nar ve ayva gibi meyvelerin bıçakla kesilmeden yumrukla kırılarak yenmesi, araya bir yabancı sokulmaması anlamını taşıyor. Halk hekimliğinde şifa verici bir meyve olarak görülerek ağacına kutsallık atfedilen narın cennet meyvesi olduğu inancıyla tanelerinin yere dökülmesi günah sayılıyor.
Destan, masal, halk hikâyesi ve efsane gibi anlatmaya dayalı türlerin dışında atasözlerine, bilmecelere, manilere, ninnilere de konu edilen narı halk edebiyatında ve sözlü geleneğin hemen bütün türlerinde değişik özellikleriyle görüyoruz. Parlak ve kırmızı taneli yapısından dolayı sevgilinin dişi, güzelliği, gözyaşı narla tanımlanıyor. Halk şiirlerinde ise, sevgilinin yüzü, yanağı, sinesi, ağzı, dudağı ve kirpikleri nara benzetiliyor.
Güçlü bir besin kaynağı olmasının yanı sıra eski çağlarda nar meyvesine efsanevi ve büyülü özellikler atfedildiği dikkat çekiyor. Dini ritüel ve metinlerinde de adından sıkça söz edilen bir meyve olan nar yaşam ve ölümsüzlük simgesi özelliklerinden dolayı efsanevi bir meyve olarak anılıyor. Yaşattığı enerji ve canlılık hissiyle ise Yunan mitolojisine verimliliğin, üretkenliğin ve bolluğun sembolü olarak yansıyor. Aşk tanrıçası Afrodit’in kutsal nar ağacını Kıbrıs adasına kendi eliyle dikmesi, Zeus’un oğlu Dionysos öldürüldüğünde kanının aktığı toprakta nar ağacı yetişmesi, Kalypso’nun yaşadığı muhteşem adanın güzelliğini oluşturan meyve bahçeleri içerisinde nar ağaçlarının da yer alması ilk akla gelen örnekler olarak dikkat çekiyor.
İran mitolojisinde de yine yenilmezliğin ve gücün sembolü olarak kendine yer edinen, en güzel meyveler arasında kabul edilen nar ve nar ağacına Pehlevi’ce yazılmış metinlerde defalarca rastlamak mümkün… Günümüzde imam zade türbelerinin yakınlarında, tepelerde ve kutsanan yerlerde bulunan nar ağaçları, kutsanıp adak için ziyaret ediliyor.